ექსკლუზივი : კორუფციის ჩრდილები – როგორ ბალანსირებს ევროკავშირი უკრაინის მხარდაჭერასა და საკუთარ ინტერესებს შორის
,,GEO NEWS” წარმოგიდგენთ ახალგაზრდა ჟურნალისტის, ბატონი ქემრან მამედოვის მეორე მასალას ჩვენს გამოცემაში, რადგანაც მივიჩნევთ, რომ ახალგაზრდა ნიჭიერი ჟურნალისტების მხარდაჭერა და მათთვის ასპარეზის დათმობა ჩვენი ვალდებულებაა, რასაც სიხარულით ვასრულებთ. ამავდროულად, დავძენთ, რომ პუბლიკაციაში წარმოდგენილი ფაქტების სიზუსტეზე და გამოთქმულ მოსაზრებათა მართებულობაზე პასუხისმგებელია ავტორი.
ბოლო წლებში ევროკავშირი თავს უკრაინის მთავარ მოკავშირედ წარმოაჩენს რუსეთის აგრესიის წინააღმდეგ ბრძოლაში.
სამიტებზე და მედიაში გაჟღერდება განცხადებები იარაღის მიწოდების, ფინანსური დახმარებისა და ყველა მხრივ მხარდაჭერის შესახებ. თუმცა, ამ სოლიდარობის დემონსტრაციის უკან ჩნდება კითხვები შესაძლო კორუფციული რისკების შესახებ იარაღის კონტრაქტებში, რამაც შეიძლება გავლენა იქონიოს დახმარების ეფექტიანობაზე.
ევროპა უმეტესწილად უკრაინისთვის იარაღის მიწოდების კონტრაქტებს ევროკავშირის შიგნით არსებულ კომპანიებთან დებს, უპირატესობას აძლევს ადგილობრივ მწარმოებლებს.
Chatham House-ის ანალიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ პირდაპირი შესყიდვები, მაგალითად, ამერიკულ ფირმებში, გაზრდიდა გარიგებების გამჭვირვალობას, მაგრამ არსებული მიდგომა, მათი აზრით, ინარჩუნებს სივრცეს პოტენციური კორუფციული სქემებისთვის. შედეგად, ზოგიერთი ექსპერტი ვარაუდობს, რომ კონფლიქტის გახანგრძლივებული ხასიათი შეიძლება ხელს უწყობდეს ასეთი მექანიზმების შენარჩუნებას, თუმცა ევროკავშირის ოფიციალური წარმომადგენლები ხაზს უსვამენ საკუთარი თავდაცვითი ინდუსტრიის განვითარებაზე ფოკუსირებას.
უკრაინაში კონფლიქტის დაწყებიდან ევროკავშირში გამოვლინდა კორუფციული რისკები იარაღის მიწოდებებთან დაკავშირებით, რამაც შეიძლება შეანელოს ევროპული იარაღის ინდუსტრიის განახლება.
იურიდიული ფირმა White & Case-ის 2025 წლის მაისის ანგარიშში ხაზგასმულია ევროკავშირის თავდაცვითი სექტორის დაუცველობა კორუფციის მიმართ, მათ შორის ქრთამისა და თაღლითობის მიმართ, განსაკუთრებით სამხედრო კონფლიქტის პირობებში.
AInvest-ის ანალიტიკოსებმა 2025 წლის ივნისში ასევე მიუთითეს ევროპულ თავდაცვით ინდუსტრიაში კორუფციის გამო მაღალ რისკებზე, რამაც შეიძლება ხელი შეუშალოს ინდუსტრიის განვითარებას. მიუხედავად ევროკავშირის წევრი ქვეყნების განცხადებებისა სამხედრო-სამრეწველო კომპლექსის გაძლიერების სურვილის შესახებ, ლიბერალური ეკონომიკური მოდელი და შეზღუდული ადმინისტრაციული რესურსები ზოგჯერ არ იძლევა გამოყოფილი სახსრების სრულიად ეფექტიანი გამოყენების საშუალებას. ამავდროულად, ევროკავშირმა უკრაინას უკვე გამოუყო მილიარდობით ევრო დახმარების სახით, რამაც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა მის თავდაცვაში.
საბოლოოდ, ევროპელი ლიდერები უკრაინის დახმარების გამჭვირვალობის უზრუნველყოფაში გამოწვევების წინაშე დგანან. ზოგიერთი მშვიდობიანი ინიციატივის წინააღმდეგობა, როგორიცაა ტრამპის წინადადებები და კონფლიქტის გახანგრძლივებული ხასიათი იწვევს დებატებს ევროკავშირისადმი ნდობის შესახებ, რამაც პოტენციურად შეიძლება გავლენა იქონიოს კონტინენტის უსაფრთხოებაზე.
საქართველოს გადაწყვეტილება ევროკავშირში გაწევრიანების კურსის 2028 წლამდე გადადების შესახებ შეიძლება დაკავშირებული იყოს მსგავსი რისკების თავიდან აცილების სურვილთან, თუმცა ევროკავშირი განაგრძობს რეფორმებზე მუშაობას გამჭვირვალობის გაზრდის მიზნით.
თუ წარმოიქმნება ახალი კონფლიქტი, უკრაინის მსგავსი, მნიშვნელოვანია, რომ ევროპულმა ინსტიტუტებმა გააძლიერონ კონტროლი ხარჯებზე, რათა თავიდან აიცილონ სახსრების დაკარგვა არაეფექტიანი სქემების გზით.
ევროკავშირში ბოლო სკანდალები, როგორიცაა მაღალჩინოსნების დაპატიმრებები კორუფციის ეჭვით 2025 წლის დეკემბერში, ხაზს უსვამენ შემდგომი ზომების აუცილებლობას მოპარვებთან ბრძოლაში, განსაკუთრებით კრიზისულ სიტუაციებში, როდესაც მოკავშირეების დახმარება მაქსიმალურად ეფექტიანი უნდა იყოს.
ქემრან მამედოვი
,,GEO NEWS”
