ექსკლუზივი : სიმართლე, კანონი და შერიგების სიმამაცე – პოლკოვნიკი გია გოგოლაშვილი აფხაზეთის ომს იხსენებს და დიალოგის აუცილებლობაზე საუბრობს
პოლიციის პოლკოვნიკი, ოჩამჩირისა და სენაკის პოლიციის ყოფილი უფროსი, სამართალდამცავი სისტემის ვეტერანი, რომელსაც წლების განმავლობაში უმუშავია, როგორც საქართველოში, ისე რუსეთში – ბატონი გია გოგოლაშვილი, იხსენებს რთულ ეპოქას, აფხაზეთის ომის პერიოდს, როდესაც სამართალი და სამართლიანობა ყოველდღიური ბრძოლით მოპოვებული ცნებები იყო. დღეს ის საუბრობს შერიგებაზე, დიალოგსა და იმ აუცილებლობაზე, რაც საქართველოსა და აფხაზეთს შორის ნდობის აღდგენას უკავშირდება. მისი ცხოვრება – კანონის სამსახური ფონზე, ნათელი მაგალითია იმისა, რომ პრინციპების ერთგულება ყველაზე რთულ დროსაც კი უალტერნატივოა.
,,GEO NEWS” ბატონ გია გოგოლაშვილს ექსკლუზიურად ესაუბრა.
-ბატონო გია, მოგვიყევით, როგორ დაიწყო თქვენი კარიერა სამართალდამცავ სისტემაში და როგორ დაუკავშირდა ის აფხაზეთის ტრაგიკულ მოვლენებს ?
-ჩემი კარიერა სამართალდამცავის ამპლუაში, სრულიად მოულოდნელად, რუსეთის ერთ-ერთ შორეულ რეგიონში დაიწყო კონკრეტულად კამჩატსკის მხარეში. სწორედ იქ შევიძინე დისციპლინის, უმაღლესი პასუხისმგებლობისა და სახელმწიფოებრივი აზროვნების ის მყარი საფუძველი, რომელიც შემდგომში დამჭირდა უკვე საქართველოში.
1989 წელს ჯერ აფხაზეთის შსს-ის მე – 6 განყოფილებაში და მერე სამძებროს უფროსად დავინიშნე. ბოლოს პოლიციის უფროსად ოჩამჩირეში გამანაწილეს. ეს პერიოდი დაემთხვა აფხაზეთის კონფლიქტის გამწვავების დასაწყისს და შეიძლება ითქვას, რომ ჩემი პროფესიული გზა, როგორც კანონის ერთგული მსახურის, სწორედ ომის შუაგულში, უმძიმეს ვითარებაში ჩამოყალიბდა.
მახსოვს ისტორიული შემთხვევა, როცა ოჩამჩირეში ჩვენ შევიპყარით რამდენიმე ქურდი და მოროდიორი, მათ შორის იყვნენ შეიარაღებული ფორმირება „მხედრიონის“ წევრებიც. მათი დაპატიმრების შემდეგ, პოლიციის შენობას, კანონის სრული უგულებელყოფით, ტანკებითა და ყუმბარმტყორცნებით დაესხნენ თავს. ჩვენ ეს შეტევაც მოვიგერიეთ და დავამტკიცეთ, რომ პოლიცია არ დაიხევდა უკან უკანონობის წინაშე.
მოგვიანებით საქმეში თავად ჯაბა იოსელიანი ჩაერთო. ის თავდაპირველად დაშინებით, შემდეგ კი „დაყოლიების“ გზით ცდილობდა ჩემს გადაბირებას, თუმცა არაფერი გამოუვიდა.
შემდგომში დავინიშნე ქალაქის კომენდანტად, რადგანაც რეალურად საჭირო იყო იმ ადამიანების დაპატიმრება, ვინც დანაშაულს სჩადიოდა და მათ შორის იყვნენ ფორმაში მყოფი სამხედროებიც, ეს კი ქმნიდა საჭიროებას მქონოდა სათანადო კომპეტენცია და უფლებები, რაც როგორც მხოლოდ პოლიციის უფროსის სტატუსით ვერ მექნებოდა. აღნიშნულით რეალურად გამიფართოვეს უფლებამოსილებები, რადგან ღრმად მჯეროდა და დღესაც მჯერა, რომ სამართალდამცავი უნდა ემსახურებოდეს მხოლოდ კანონს და არასდროს, რომელიმე შეიარაღებულ ან დანაშაულებრივ დაჯგუფებას. ჩემი პრინციპები არ იყიდებოდა და არ იცვლებოდა პოზიციებზე.
-თქვენი კარიერა ომისა და ქაოსის ფონზე ყალიბდებოდა. როგორ მოახერხეთ, რომ მტკიცე პრინციპები შეგენარჩუნებინათ იმ გარემოში, სადაც შეიარაღებული ძალა ხშირად კანონზე მაღლა იდგა და ქვეყანაში სახელმწიფოებრივი სისტემა თითქმის ჩამოშლილი იყო ?
-ყველაზე რთულ პერიოდში სამართალდამცველისთვის მთავარი ამოცანა იყო და რჩება ადამიანურობის შენარჩუნება და კანონის უზენაესობის დაცვა. მაშინ, როცა ქვეყანა იშლებოდა, როცა ყველა თავის გადარჩენაზე ფიქრობდა, მე მჯეროდა ( მჯერა ), რომ პოლიციელი სწორედ ასეთ დროს უნდა დარჩეს მტკიცე.
ოჩამჩირეში, მიუხედავად უმძიმესი დაძაბული ვითარებისა, ვცდილობდი, კანონიერად მოვქცეოდი ყველას – მნიშვნელობა არ ჰქონდა, საქმე ეხებოდა აფხაზს თუ ქართველს. ჩემთვის კანონი იყო ერთი.
-თქვენი აზრით, რას ფიქრობთ, რა იყო აფხაზეთის ომი დღევანდელი გადმოსახედიდან ?
-აფხაზეთის კონფლიქტის თანმდევი აღმოჩნდა მასობრივი ძარცვები და მოროდიორობა, რომელშიც ორივე მხარე სცოდავდა და ჩვენ, სხვათა შორის აფხაზებთან ერთად, ვცდილობდით დამნაშავეთა დასჯასა და ნაძარცვის დაბრუნებას.
ამ პროცესში მძიმედ დავიჭერი კიდეც ფეხის არეში, მდგომარეობა იმდენად სახიფათო იყო, რომ არსებობდა დიდი ალბათობა ფეხი დამეკარგა, რადგან ბევრ ადგილას მქონდა გაგლეჯილი.
ღამის განმავლობაში გამიკეთეს ორი ოპერაცია, რის მერეც გადამიყვანეს მოსკოვში და ერთობლივად აგროვებდნენ ფულს აფხაზები და ქართველები, რომ გვერდში დამდგომოდნენ და საკუთარი თანადგომა გამოეხატათ. მე მერე მალევე დავბრუნდი აფხაზეთში და ისევ საზოგადოების და ჩემი ოჩამჩირელების სამსახურში ჩავდექი. სხვა ალტერნატივა არც განიხილებოდა.
არაერთხელ მქონია გამოცდილება ტყვეთა გაცვლისა და ყოფილა ისეც, რომ პირადი კეთილგანწყობით მისარგებლია და აფხაზთა ტყვეობიდან ათეულობით ჩვენი მებრძოლიც გამომიყვანია. ასევე ჩემთვის, როგორც პოლიციელისთვის სრულიად მიუღებელი ქცევაც აღმიკვეთავს, მინდა ვთქვა, რომ მარადიორები წახალისებული იყვნენ იმითაც, რომ ბევრი კარგი ადამიანი არ ერეოდა და ამით ორივე მხარეს არსებული გაიძვერები იყვნენ გათამამებულები და უკადრისს სჩადიოდნენ.
საბოლოო ჯამში ამ ტრაგიკულ ომზე მინდა ასეთი შეჯამება გავაკეთო :
სადღაც 90 %- ს ორივე მხრიდან ომი არ სურდა და დარჩენილი 10 % მოქმედებდა მხოლოდ საკუთარი მერკანტილური ინტერესის გათვალისწინებით, ისინი ომის გამოყენებას საკუთარი ფსევდოპროპაგანდისა თუ ეთნიკური სეპარატიზმის გასაღვივებლად იყენებდნენ.
საერთო ჯამში, ეს იყო ისეთი მძიმე ტრაგედია საქართველოსთვის, რომ დღევანდელ დღესაც მწვავედ იგრძნობა ამ ღია და სისხლმდინარე ჭრილობისა და უბედურების დაუხურავი შედეგები.
მახსოვს, მოსკოვში, ჩემი პროფესიული საქმიანობის დროს, აფხაზური დიასპორის რამდენიმე წარმომადგენელმა მითხრა, რომ მე ვიყავი ის ადამიანი, ვინც ომის ქაოსშიც კი შესძლო და ორივე მხარეს დაუტოვა იმედი და სამართლიანობის განცდა.
„შენ დატოვე მეგობრობის კუნძული – ის რომლისგანაც შეიძლება დაიწყოს მეგობრული ურთიერთობა ჩვენს შორის“ – მათი ეს სიტყვები ჩემთვის უმაღლესი შეფასებაა, იმიტომ, რომ მე არასდროს ვყოფდი ადამიანებს ეთნიკური ნიშნის მიხედვით. მე ვემსახურობდი კანონს და კანონი, ნამდვილი კანონი, ერთია ყველასთვის.
-სწორედ ამ უნიკალურმა გამოცდილებამ განაპირობა თქვენი აქტიური მონაწილეობა ორგანიზაციაში „ერთობა მშვიდობიანი პროგრესისათვის“. როგორია ამ მოძრაობის მიზანი და რა ხედვა გაქვთ აფხაზეთის მიმართულებით ?
-ორგანიზაცია „ერთობა მშვიდობიანი პროგრესისათვის“ სწორედ იმ იდეიდან დაიბადა, რომ მშვიდობა ვერ დამყარდება მხოლოდ პოლიტიკოსთა მშრალი და ხშირად უპასუხისმგებლო განცხადებებით. საჭიროა ხიდების აშენება, ნდობის აღდგენა, უშუალო, გულწრფელი და ადამიანური კონტაქტების გაძლიერება აფხაზურ საზოგადოებასთან. ჩვენ უნდა დაველაპარაკოთ, არა მხოლოდ ელიტას, არამედ ჩვეულებრივ ხალხს.
ჩვენი მიზანია, ეს პროცესი, არა ემოციურად და სპონტანურად, არამედ პროფესიონალურად წარვმართოთ, ისეთი ადამიანების მონაწილეობით, ვისაც აქვს ავტორიტეტი, როგორც ქართულ, ისე აფხაზურ ნაწილში, ვისაც ორივე მხარე ენდობა.
მე მჯერა, რომ სწორედ ასეთი მიდგომითა და ფორმატით შეიძლება ნაბიჯ-ნაბიჯ ნამდვილი შერიგების გზის გავლა. ეს არ არის სწრაფი პროცესი, მაგრამ ეს ერთადერთი მშვიდობიანი გზაა.
-თქვენ ხაზგასმით აღნიშნავთ, რომ რუსეთთან დიალოგი აფხაზეთის პრობლემის გადასაჭრელად აუცილებელია. როგორ ხედავთ ამ პროცესის პრაქტიკულ განხორციელებას ?
-სრული გულწრფელობით ვიტყვი : აფხაზეთის პრობლემა ვერ გადაწყდება რუსეთის ფედერაციასთან დიალოგის გარეშე. ეს არ არის პოლიტიკურად სასურველი ან არასასურველი პოზიცია, ეს არის გეოპოლიტიკური რეალობა და ფაქტი. ვინც ამ ფაქტს უარყოფს, უბრალოდ საკუთარ თავს ატყუებს და საზოგადოებას უნერგავს ცრუ იმედებს.
საქართველომ უნდა იპოვოს სახელმწიფოებრივი გამბედაობა, გადადოს ემოციები გვერდზე და დაიწყოს პირდაპირი მოლაპარაკება რუსეთის ფედერაციასთან, არა შიშით და სისუსტით, არამედ პასუხისმგებლობით საკუთარი ქვეყნისა და მომავალი თაობების წინაშე.
მოლაპარაკება არ ნიშნავს დანებებას, ეს ნიშნავს ძალისხმევას საკუთარი ინტერესების დაცვისთვის, ემოციურ გამბედაობას, რომ ზედმეტი სპეკულაციების გარეშე იმოქმედონ.
პოლიტიკოსის საქმეა არაა კონფლიქტის გამწვავება და პოპულისტური განცხადებები, არამედ ესაა შეთანხმების გზის ძიებაა. სამწუხაროდ, დღევანდელ პოლიტიკას ხშირად აკლია სწორედ ეს კომპონენტი – სიმამაცე დიალოგისთვის.
მე დარწმუნებული ვარ, რომ შესაძლებელია ისეთი ფორმატის დიალოგის დაწყება, სადაც საქართველო დაიცავს საკუთარ ინტერესებს და ამავდროულად, დაიწყება ნდობის აღდგენა აფხაზურ მხარესთან. სამხედრო გზა ამ პრობლემას ვერ მოაგვარებს – ეს უპირობოდ უნდა ვაღიაროთ.
-როგორი უნდა იყოს საქართველოს გრძელვადიანი და ეროვნული სტრატეგია აფხაზეთის მიმართულებით ?
-სტრატეგია უნდა მოიცავდეს ეკონომიკურ, კულტურულ, საგანმანათლებლო და ადამიანურ განზომილებებს. ჩვენ უნდა ავაშენოთ საერთო სივრცე, არა წარსულის მტრობაზე დაფუძნებულ განსხვავებებზე, არამედ საერთო ეკონომიკურ, კულტურულ და პოლიტიკურ მომავალზე ორიენტირებული.
სასწრაფოდ გასათვალისწინებელია დემოგრაფიული ფაქტორიც, ეს პრობლემა აწუხებს, როგორც აფხაზებს, ისე ქართველებს. მათაც ესმით, რომ მხოლოდ საქართველოსთან ერთად შეუძლიათ საკუთარი ეთნიკური და კულტურული იდენტობის შენარჩუნება. ამ მიმართულებას უნდა ხელმძღვანელობდეს ძლიერი ინსტიტუცია, ეს აუცილებელია.
დასასრულ : გია გოგოლაშვილისთვის აფხაზეთის თემა მხოლოდ პოლიტიკა არ არის – ეს მისი ცხოვრების ნაწილი და პირადი ტკივილია, რომლის ფონზეც ჩამოყალიბდა მისი, როგორც სამართალდამცავის, მორალური კოდექსი. თუმცა, ამ ტკივილს ის გარდაქმნის მტკიცე რწმენად, რომ საქართველო და აფხაზეთი ისევ იპოვიან საერთო გზას.
„შერიგება – ეს არ არის სირცხვილი ან სისუსტე. ეს არის ადამიანობის უმაღლესი ფორმა და სახელმწიფოებრივი სიმწიფის მაჩვენებელი“ ,- ამბობს პოლკოვნიკი გოგოლაშვილი და ამ ფრაზით თითქოს აჯამებს, არა მხოლოდ საკუთარ მრავალწლიან გამოცდილებას, არამედ იმ ეროვნულ გაკვეთილსაც, რომლის გააზრება დღევანდელ საქართველოს ყველაზე მეტად სჭირდება. ეს არის მოწოდება, რომ წარსულის ჭრილობებიდან გამოსავალი მხოლოდ დიალოგსა და საერთო მომავალზე ზრუნვაშია.
ქეთი ხომერიკი, ირაკლი კერესელიძე
,,GEO NEWS”
Эксклюзив : Правда, закон и мужество примирения – Полковник Гия Гоголашвили вспоминает абхазскую войну и говорит о необходимости диалога
Полковник полиции, бывший начальник Очамчирского и Сенакского управлений полиции, ветеран правоохранительных органов, много лет проработавший как в Грузии, так и в России, – господин Гия Гоголашвили вспоминает сложную эпоху – период Абхазской войны, когда закон и справедливость были понятиями, завоёванными в ежедневной борьбе. Сегодня он говорит о примирении, диалоге и необходимости восстановления доверия между Грузией и Абхазией. Его жизнь – на фоне служения закону – яркий пример того, что верность принципам незаменима даже в самые трудные времена.
-Господин Гия, расскажите, как началась ваша карьера в правоохранительных органах и как она была связана с трагическими событиями в Абхазии ?
-Моя карьера в правоохранительных органах началась довольно неожиданно в одном из отдалённых регионов России, а именно в Камчатском крае. Именно там я обрёл прочный фундамент дисциплины, высокой ответственности и государственного мышления, который впоследствии пригодился мне в Грузии.
В 1989 году я был назначен сначала в 6-й отдел МВД Абхазии, а затем начальником следственного управления. Наконец, меня направили в Очамчирское управление полиции. Этот период совпал с началом обострения абхазского конфликта, и можно сказать, что мой профессиональный путь как верного служителя закона формировался в разгар войны, в сложнейших условиях.
Помню исторический случай, когда в Очамчире мы задержали нескольких воров и мародёров, среди которых были члены вооружённого формирования ,,Мхедриони”. После их ареста здание полиции было атаковано танками и гранатомётами, с полным пренебрежением к закону. Мы отбили эту атаку и доказали, что полиция не отступит перед лицом беззакония.
Позже к этому делу подключился сам Джаба Иоселиани. Сначала он пытался убедить меня запугиванием, затем ,,убеждением”, но ничего не помогло.
Позже меня назначили комендантом города, поскольку фактически требовалось арестовывать людей, совершающих преступления, в том числе военнослужащих в форме, и это требовало от меня соответствующих компетенций и прав, которых я не мог иметь как начальник полиции. Это фактически расширило мои полномочия. Потому что я глубоко верил и верю до сих пор, что правоохранительные органы должны служить только закону, а не какой-либо вооруженной или преступной группировке. Мои принципы не продавались и не менялись позициями.
-Ваша карьера формировалась на фоне войны и хаоса. Как вам удалось сохранить твердые принципы в условиях, когда вооруженные силы зачастую были выше закона, а государственная система в стране была практически разрушена ?
-В самые трудные времена главной задачей сотрудника правоохранительных органов было и остается сохранение человечности и защита верховенства закона. Когда страна разваливалась, когда каждый думал о своем спасении, я верил, что полицейский должен оставаться сильным в такие времена. В Очамчире, несмотря на сложнейшую и напряжённую обстановку, я старался относиться ко всем по закону – неважно, абхазов это касалось или грузин. Для меня закон был одинаков.
-Как, по-вашему, выглядела абхазская война с сегодняшней точки зрения ?
-Абхазский конфликт сопровождался массовыми грабежами и мародерством, в которых были виновны обе стороны, и мы, вместе с другими абхазами, пытались наказать виновных и вернуть награбленное.
В ходе этого я был серьёзно ранен в ногу, ситуация была настолько опасной, что существовала высокая вероятность её потери, поскольку она была разорвана в очень плохом месте.
Ночью мне сделали две операции, после чего меня отвезли в Москву, где абхазы и грузины сообща собрали деньги, чтобы поддержать меня и оказать поддержку. Вскоре я вернулся в Абхазию и снова пошёл на службу обществу и своему Очамчирели. Никакие другие варианты даже не рассматривались. У меня был многократный опыт обмена пленными, и были случаи, когда я, пользуясь личной доброй волей, спасал десятки наших бойцов из абхазского плена. Я также считаю такое поведение совершенно неприемлемым как для меня, так и для сотрудника полиции. Хочу сказать, что мародёры были воодушевлены тем, что многие хорошие люди не вмешивались, и это придало смелости бандитам с обеих сторон, и они совершили немыслимое.
В конечном счёте, я хотел бы резюмировать эту трагическую войну следующим образом :
Где-то 90 процентов обеих сторон не хотели войны, а оставшиеся 10 процентов действовали исключительно в своих меркантильных интересах, используя войну для подпитки собственной псевдопропаганды или этнического сепаратизма.
В целом, это была настолько тяжёлая трагедия для Грузии, что незаживающие последствия этой открытой и кровоточащей раны и катастрофы остро ощущаются и сегодня.
Помню, во время моей профессиональной деятельности в Москве несколько представителей абхазской диаспоры говорили мне, что я тот человек, который даже в хаосе войны сумел оставить обеим сторонам надежду и чувство справедливости. ,,Вы оставили остров дружбы, тот, с которого могли бы начаться дружеские отношения между нами” – эти их слова для меня – высшая оценка, потому что я никогда не делил людей по национальному признаку. Я служил закону. А закон, настоящий закон, един для всех.
-Именно этот уникальный опыт привёл вас к активному участию в организации ,,Единство ради мирного прогресса”. Какова цель этого движения и каково ваше видение Абхазии ?
-Организация ,,Единство ради мирного прогресса” родилась именно из идеи о том, что мир невозможно установить лишь сухими и зачастую безответственными заявлениями политиков. Необходимо наводить мосты, восстанавливать доверие, укреплять прямые, искренние и человеческие контакты с абхазским обществом. Нам нужно разговаривать не только с элитой, но и с простыми людьми. Наша цель – вести этот процесс не эмоционально и спонтанно, а профессионально, с участием авторитетных людей как с грузинской, так и с абхазской стороны, которым доверяют обе стороны. Убеждён, что именно при таком подходе и в таком формате мы сможем шаг за шагом встать на путь подлинного примирения. Это не быстрый процесс, но это единственно мирный путь.
-Вы подчёркиваете необходимость диалога с Россией для решения абхазской проблемы. Как вы видите практическую реализацию этого процесса ?
Скажу совершенно честно :
Абхазская проблема не может быть решена без диалога с Российской Федерацией. Это не политически желательная или нежелательная позиция, это геополитическая реальность и факт. Любой, кто отрицает этот факт, просто обманывает себя и вселяет в общество ложные надежды.
Грузия должна найти в себе государственное мужество, отбросить эмоции и начать прямые переговоры с Российской Федерацией не из страха и слабости, а из чувства ответственности перед своей страной и будущими поколениями. Переговоры не означают капитуляцию, а означают усилия по защите своих интересов, эмоциональную смелость действовать без лишних спекуляций.
Задача политика – не обострять конфликт и делать популистские заявления, а найти путь к соглашению. К сожалению, в современной политике часто не хватает именно этого компонента – смелости вести диалог.
Я убеждён, что можно начать диалог в формате, где Грузия будет защищать свои интересы, и одновременно восстановить доверие с абхазской стороной. Военный путь не решит эту проблему – мы должны безоговорочно это признать.
-Какой должна быть долгосрочная и общенациональная стратегия Грузии в отношении Абхазии ?
-Стратегия должна включать в себя экономическое, культурное, образовательное и человеческое измерения. Мы должны построить общее пространство, основанное не на различиях, основанных на прошлой вражде, а ориентированное на общее экономическое, культурное и политическое будущее.
Демографический фактор также необходимо учитывать в первую очередь. Эта проблема касается как абхазов, так и грузин. Они также понимают, что только вместе с Грузией они смогут сохранить свою этническую и культурную идентичность. Сильный институт должен возглавить это направление, это необходимо.
В заключение : Для Гии Гоголашвили тема Абхазии – не просто политика, это часть его жизни и личная боль, на фоне которой формировался его моральный кодекс как сотрудника правоохранительных органов. Однако он трансформирует эту боль в твёрдую веру в то, что Грузия и Абхазия вновь найдут общий путь.
,,Примирение — это не позор и не слабость. Это высшая форма гуманности и показатель государственной зрелости”, — говорит полковник Гоголашвили, и этой фразой он словно обобщает не только свой многолетний опыт, но и национальный урок, который сегодняшняя Грузия должна усвоить больше всего. Это призыв к тому, что единственный выход из ран прошлого – диалог и забота об общем будущем.
Кети Хомерики, Ираклий Кереселидзе
,,GEO NEWS”
ჩვენი რესპონდენტის აფხაზეთის კონფლიქტის დროინდელი კადრები : https://www.facebook.com/share/v/17EZvmD2ac/?mibextid=wwXIfr
